Zamki Dolnośląskie

Dolny Śląsk w swej burzliwej historii wielokrotnie przechodził spod jednego panowania pod drugie. Swe piętno odcisnęły tu zarówno wpływy polski, jak i niemieckie oraz czeskie. Po tych czasach pozostało wiele cennych zabytków w miastach Dolnego Śląska oraz wiele rezydencji szlacheckich rozsianych po całej krainie. Na szczęście wiele tych obiektów, a zwłaszcza Zamki Dolnośląskie, ocalało z wojennej pożogi w dobrym stanie.

Dzisiaj są one piękna ozdobą okolicy i miejscami, którym turyści koniecznie powinni poświęcić trochę czasu. Poniżej można znaleźć informacje o najpiękniejszych z nich:

Zamek Grodziec

Widok Zamku. Licencja GFDL ver. 1.2

Pierwsze wzmianki o zamku sięgają XI w. Natomiast pewne informacje zawarte są dopiero w bulli papieża Hadriana VI z l 155 r. W XIII w. Zamek był siedzibą kasztelana i strzegł zapewne zachodniego pogranicza Polski oraz „Drogi Królewskiej”, prastarego traktu handlowego, biegnącego z Europy Zachodniej, przez pobliski Bolesławiec i dalej położoną Legnicę, do Małopolski i na Ruś.

Zamek był wielokrotnie niszczony podczas licznych wojen, stale był rozbudowywany, czego ślady możemy zobaczyć do dzisiaj, w postaci elementów architektury pochodzących z różnych epok. Na początku XIX w., został adaptowany na romantyczną ruinę, zaczął przyciągać pierwszych turystów. Jednak największe piętno na zamku wywołała jego przebudowa, prowadzona przez znanego architekta Bodona Ebhardta w latach 1906-08. Poddał on zniszczoną warownię średniowiecznej, gotyckiej w wyrazie, stylizacji. Udostępniono wówczas publiczności m.in. wieżę, z której roztacza się wspaniała panorama aż po Karkonosze i Góry Izerskie na południu oraz Bolesławiec na północnym wschodzie.

Po ostatniej wojnie na zamku przeprowadzono pewne prace konserwatorskie, lecz malownicze ruiny o burzliwej historii nadal czekają na bogatego inwestora, który przywróciłby im dawny splendor.

Zamek Czocha

Zamek Czocha, część główna zamku. Licencja GFDL

Zamek warowny, położony na skalistym cyplu, nad zaporowym Jeziorem Lcśniańskim, niedaleko miejscowości Leśna. Wzniesiony, przypuszczalnie, w latach 1241-1247 z inicjatywy króla czeskiego Wacława II. Zamek kilkakrotnie zmienia! właścicieli. Wiele razy był grabiony i palony.
Ostatecznie nabył go, w 1909 r., drezdeński bankier Ernest von Gutschov, na którego polecenie zrekonstruowano budowle wg ryciny z 1703 r. w tym czasie powstała, urządzona w stylu angielskiego gotyku Tudorów, biblioteka z wieloma cennymi inkunabułami i książkami, które obecnie znajdują się w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu. Zamek w stanie niezmienionym przetrwał II wojnę światową.

Zamek Lenno

Widok od południa na zamek górny. Licencja CC BY-SA 3.0

Zamek we Wleniu wznosi się na wysokości 300 m n.p.rn., na stromej górze bazaltowej, z której podziwiać można Karkonosze, Pogórze Izerskie i Kaczawskie. Budowę zamku wiązać należy prawdopodobnie z księciem śląskim Henrykiem I Brodatym, natomiast rozbudowę z księciem Bolesławem II Rogatką.

Po śmierci Bolka II Małego budowla we Wleniu dostała się, jako lenno, w posiadanie rycerza von Zedlitz, który utworzył tu kasztelanię. Jego potomkowie pełnili godność kasztelanów we Wleniu do XVII w. W 1428 r. zamek oparł się dzielnie oblężeniu husytów. Kilkakrotnie przechodził w ręce coraz to nowych właścicieli, do których należeli, m.in., von Hochberg, von Reder, von Schaffgotsch. Był również wiele razy przebudowany.

Od 1653 r. właścicielem zamku we Wleniu został pułkownik francuskiego króla Ludwika XIII – Adam von Kuhlhans. Nowy gospodarz nie był jednak zainteresowany odbudową posiadłości, która ponownie zmieniała swych właścicieli.
Obecnie na terenie zamku prowadzone są prace archeologiczne, które prowadzą do ciekawych wniosków, dających inne spojrzenie na jego dzieje.

Zamek Świny

Zamek Świny. Licencja CC BY-SA 3.0

Jeden z ciekawszych zamków dolnośląskich, pierwotnie pełniący funkcję strażnicza. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1108 r., kiedy miał znaczenie przede wszystkim militarne. Od 1155 r. był siedzibą kasztelańską.

W XV w. rozpoczęła się jego rozbudowa, która w znacznym stopniu zmieniła wygląd zamku. W 1769 r. Świny zakupił pruski minister stanu von Churschwand, a potem rodzina hrabiów von Hoyos – Sprinttzenstein i w ich rękach został do 1945 r. Już od 1769 r. opuszczony zamek zaczął popadać w ruinę. Dużych szkód dokonał huragan w 1848 r., a potem pożar – w 1876 r. W latach międzywojennych i po wojnie prowadzono w nim prace konserwatorskie.

Zamek Grodno

Zamek Grodno. Licencja CC BY-SA 2.5

Legenda mówi, iż w 1198 r. wzniósł go książę Bolesław I Wysoki, a książę świdnicko-jaworski Bolko I Surowy uczynił zeń swoją myśliwską rezydencją.

W połowie XIV w. zamek został rozbudowany przez księcia Bolka II Małego. W 1392 r., po śmierci księżnej Agnieszki – przeszedł we władanie Korony Czeskiej. Właścicielami zamku byli: rycerz-rozbójnik Jerzy Puczek, rodzina von Czettritz, Krzysztof I von Hochberg, wreszcie Maciej von Logau, który rozpoczął jego rozbudowę.

Podczas wojny trzydziestoletniej zamek został opanowany i zniszczony przez Szwedów. Od tego czasu datuje się jego upadek. W 1823 r. właścicielem ruin został profesor Johann Gustaw Busching z Wrocławia, który rozpoczął odbudowe. Po jego śmierci posiadłość trafiła w ręce hrabiego Fryderyka von Burghaussa, a następnie baronowej von Zedlitz z Czarnego Boru, której rodzina nie szczędziła starań do odbudowy i konserwacji zamku.

W okresie międzywojennym istniało tu muzeum, posiadające bardzo cenne eksponaty, zbiory gobelinów, obrazów. Rozgrabiono je w 1945 r. Od 1965 r. na zamku istnieje Muzeum Regionalne PTTK. Obiekt służy zwiedzającym.

Zamek Chojnik

Zamek Chojnik z lotu ptaka. Licencja CC BY-SA 3.0 pl

Riuny  średniowiecznego zaniku Chojnik wznoszą się na wysokości 627 m n.p.m., na Przedgórzu Karkonowskim, w Sobieszowie -dzielnicy Jeleniej Góry, Zbudował go, w latach 1355-1362, książę świdnicko-jaworski Bolko II. Po jego bezpotomnej śmierci zamek, w 1381 r., otrzymał rycerz Gotsche Schoff – protoplasta rodziny von Schaffgotsch. Ten słynny zamożny, rycerski ród rozbudowywał zamek w 5 fazach. Ostatnia miała miejsce w XVII w.

Kres wspaniałej budowli nastąpił w 1675 r. Uderzył w nią piorun, powodując pożar, który w przeciągu kilku godzin zamienił zamek w ruinę. Nigdy go już nie odbudowano.

Chojniki są miejscem spacerów i wycieczek turystycznych. Od 1991 r. jest zaś siedzibą Bractwa Rycerskiego zamku Chojnik, powstałego jako jedno z pierwszych w Polsce, zajmującego się popularyzacją historii średniowiecznej, ochroną zabytków, ekologią i kontynuacją bogatej tradycji rycerstwa śląskiego. Członkowie Bractwa biorą udział w licznych turniejach, organizowanych za granica i w kraju – również w Chojniku.

Zamek Bolków

Zamek Bolków. Licencja CC BY 2.5

Zamek warowny w Bolkowie wzniesiono na grzbiecie stromego wzgórza, na wysokości 316 m n.p.m., nad płynąca w dole Nysą Szaloną. Jest to najstarszy zabytek średniowiecznego budownictwa obronnego w Polsce.

W roku 1277 należał do księcia legnickiego Bolesława II Rogatki. W latach 1301-1368, za czasów rządów książąt Bernarda i Bolka II, zamek rozbudowano. W XV w. – kilkakrotnie oblegany i zdobywany. W 1703 r. zakupili go cystersi z Krzeszowa, którzy przebudowali wnętrza. Po przejęciu go przez skarb państwa pruskiego został opuszczony. W XIX w. przeprowadzono renowacje zrujnowanych murów. Obecnie na terenie zamku mieści się Oddział Muzeum Okręgowego w Jeleniej Górze.

Zamek Książ

Zamek Książ. Licencja CC BY-SA 3.0 pl

Zamek Książ, pierwotnie zwany Furstenberg, wznosi się na Pogórzu Wałbrzyskim, na wysokości 395 m n.p.m., na terenie Książańskiego Parku Krajobrazowego. Do 1263 r. nie ma żadnych pewnych informacji, co do właścicieli tego potężnego zamku. Wiadomo natomiast, że w 1263 r. istniejący gród obronny został zniszczony przez Przemysława II, a na jego miejscu książę świdnicko-jaworski, Bolko I, wzniósł murowany zamek, czyniąc zeń ,swą warowną siedzibę. Ostatnim władcą Książa z linii Piastów był Bolko II. Potem zamek przechodził kolejno w ręce królów czeskich, węgierskich, a w 1509 r. przejął go ród Hochbergów i miał tam swą rezydencję do 1941 r.

Zamek Książ jest największym zamkiem mieszkalnym w Polsce, łączącym w sobie różne style architektoniczne i zdobnicze. Godne podziwu są otaczające go przepiękne tarasy ogrodowe. Atrakcją dla turystów jest, znajdujące się w pobliżu, Stado Ogierów Skarbu Państwa, przepiękny park oraz Palmiarnia w Lubiechowie.  

Zamek Kamieniec Ząbkowicki

Widok od południowego zachodu. Licencja CC BY-SA 3.0 pl

Prace nad projektem zamku podjął architekt i budowniczy Fryderyk Schinkl. Po wizycie w Kamieńcu Ząhkowskim naszkicował projekt, na podstawie którego miał powstać romantyczny zamek rodem ze średniowiecza. Jego wschodnia elewacja wzorowana była na elewacji ratusza toruńskiego, a wewnętrzny dziedziniec z krużgankami nawiązywał do sycylijskiego zamku Montalto Dora.   Choroba i paraliż prawej ręki uniemożliwiły Schinklowi własnoręczne wykonanie rysunków. Projekty zaczął wiec wykonywać Ferdynand Martius, który wobec pogarszającego się stanu zdrowia Schinkla, nadzorował budowę. W 1838 r. położono kamień węgielny pod budowę zamku. Uroczystość uświetniła obecność pary książęcej. Po śmierci głównego architekta realizację jego planu kontynuował Ferdynand Martius, wprowadzając zmiany i modyfikacje. W 1844 r. pokryto dachem ostatnie partie pałacu oraz poświęcono kaplicę.   Rozwód księżnej Marianny oraz jej późniejsze podróże spowodowały zastój w budowie. W 1853 r. zaczęto kontynuować prace nad wznoszeniem rezydencji, którą, za zezwoleniem matki, zaczął użądzać syn Marianny Orańskiej – książę Albrecht. Zadecydował on, iż sale pałacowe wzorowane będą na wzór wnętrz angielskich. Mając wzgląd dla upodobań księcia Albrechta, przy wznoszeniu murów użyto cegły i kształtek klinkierowych oraz marmuru. Przed fasadą pałacu zbudowano ciąg tarasów, fontanni pergoli, które złożyły się na jedyny w .swoim rodzaju zespół ogrodowy. Na początku XX w. w budowli podłączono instalację elektryczną, zamontowano windy. W głębi parku wzniesiono dwa zbiorniki retencyjne, umożliwiając tym samym dostarczenie wody na wszystkie kondygnacje pałacu. Zamek udostępniono zwiedzającym i szybko stał się on ulubionym miejscem wycieczek gości dolnośląskich uzdrowisk. Podczas pożogi wojennej nie wyrządzono w murach pałacu żadnych szkód. Po wojnie – zdewastowano go i podpalono. W 1946 r. piecze nad zamkiem przejęły cywilne władze polskie. Ograbiona budowla stała się miejscem festynów i zabaw ludowych. Od 1985 r. losy kamienickiego pałacu uległy zdecydowanej zmianie. Role gospodarza sprawuje w nim pan dr Włodzimierz Sobiech, który własną pracą oraz korzystając z pomocy kilku życzliwych osób doprowadził do tego, iż zamek nabiera stopniowo dawnego wyglądu. Odrestaurowana budowla znów staje się jedną z największych atrakcji turystycznych Dolnego Śląska.